Międzynarodowy Dzień Języka Greckiego.
Kilka ciekawostek i przydatnych greckich słówek!
Kalimera! Dzisiaj będzie dużo greckiego, a wiecie dlaczego? Już spieszę z wyjaśnieniem! Dzisiaj, 9 lutego przypada Międzynarodowy Dzień Języka Greckiego! Przygotowałam dla Was kilka ciekawostek z tej okazji! Będziemy wspólnie świętować ucząc siebie i Was greckich słówek i zwrotów, które przydadzą się podczas wakacji w Grecji i nie tylko!
W tym artykule znajdziesz:
- kilka ciekawostek o języku greckim
- przydatne zwroty na wakacjach
- śmieszne i trudne słówka
Język grecki - skarb narodów.
Całkiem niedawno, bo dopiero w 2017 roku, dzień 9 lutego został ustanowiony Międzynarodowym Dniem Języka Greckiego. To ukłon w stronę języka i dziedzictwa kulturowego, które niesie ze sobą ten piękny język. Data nie bez powodu padła na 9 lutego – to w tym dniu do tej poru obchodzone było także święto Greckiego Hymnu Narodowego, którego autorem jest poeta Dionisios Solomos, urodzony na wyspie Zakynthos. Jego „Hymn do wolności”, który powstał w 1823 roku, to prawdziwe arcydzieło – składa się aż z 158 zwrotek! Hymn z tego powodu trafił do Rekordów Księgi Guinessa, która uznaje go za najdłuższy hymn na świecie!
Historia samego języka jest niezwykle ciekawa, a momentami burzliwa. Dla każdego fana języków, filologa czy poligloty, będzie to wspaniała językowa podróż! Dzisiaj przypomnę Wam kilka faktów i ciekawostek o języku greckim, których mogliście nie wiedzieć.
- Język grecki to jeden z najstarszych języków świata! Najstarszy dowód, na którym widnieje pierwszy zapis w języku greckim (gliniana tabliczka z tzw. pismem linearnym B). Znalezisko datuje się na okres między 1450-1350 rok p.n.e.
- Lingua franca starożytności! Tak jak język łaciński był językiem „międzynarodowym” tak i kiedyś to właśnie grecki był najczęściej używanym językiem, między innymi przez handlarzy.
- Alfabet grecki alfabet składa się z 24 liter greckich (nie mylić z cyrylicą).
- Greeklish to nowoczesny twór, czyli język grecki pisany łacińskimi literami, zamiast greckimi. Jak to wygląda? Przykładowo zwrot: „Γεια σου! Με λένε Αιμιλία, είμαι από την Πολωνία” zapiszemy „Geia sou, me lene Aimilia, eimai apo thn Polwnia” ( tłum. Cześć! Mam na imię Emilia, jestem z Polski). Każda grecka literka ma swój „łaciński odpowiednik”.
- Na końcu zdania pytającego nie znajdziecie pytajnika „?” ale… średnik „;” np. Τι κάνεις;
- W języku greckim mamy tylko cztery przypadki (dla porównania w języku polskim mamy ich 7): mianownik, dopełniacz, biernik i wołacz (w starożytnym greckim występowała także odmiana celownika).
- Język grecki jest oficjalnym językiem urzędowym nie tylko w Grecji ale także na Cyprze.
- Szacuje się, że na świecie ponad 13,5 miliona osób biegle włada językiem greckim.
- Język nowogrecki uważany jest za jeden z trudniejszych języków świata do nauki, o czym przekonamy się w drugiej części artykułu!
Grecka teoria o tym, że "każde słowo pochodzi z greki". Fakt czy mit?
Żartobliwie, niemalże każdy Grek, świadomy swojego dziedzictwa kulturowego jakie niesie na swoich barkach ze względu na pochodzenie, będzie w stanie przekonać Cię, że język w którym mówisz lub słowo z angielskiego, o które pytasz, wywodzi się z greckiego! Oczywiście wszystko to pół żartem pół serio… ale czy na pewno? Faktycznie, bardzo dużo słów pochodzi z języka greckiego i czasami nieświadomie używamy ich na co dzień. Oto kilka przykładów polskich słów, które wywodzą się z greckiego i brzmią podobnie!
Przykłady polskich słów greckiego pochodzenia:
- telefon (τηλέφωνο: starożytne τήλε /tile/ – daleko, odległość + φωνή /foni/ – głos),
- polityka (od starożytnego πόλις /polis/ – państwo-miasto),
- apokalipsa (αποκάλυψη /apokalipsi/ – objawienie, odkrycie, od: καλύπτω /kalypto/ – odkrywać, przedrostek απο- /apo-/ sugeruje czynność odwrotną),
- muzeum (μουσείον /musijon/: w mitologii: świątynia Muz, patronek sztuki),
- biblioteka (βιβλιοθήκη /wiwliothiki/: βιβλίο /wiwlijo/ – książka + θήκη /thiki/ – pokrowiec, skrzynka)
- fotografia (φωτογραφία: od φως /fos/ – światło + γράφω /grafo/ – pisać),
- Inne słowa: symbol, biologia, autobiografia, geografia, charakter, demokracja, gimnazjum itp.
Przydatne zwroty na wakacjach!
Znajomość kilku podstawowych greckich słówek, na pewno będzie miłym zaskoczeniem i gestem! Warto się ich nauczyć, bo możemy sprawić wiele radości mieszkańcom i nowym greckim znajomym. Kilka słów, dzięki ciągłemu powtarzaniu, sami używamy na co dzień i weszły do naszego języka potocznego. Od czego zacząć?
Śmieszne i trudne słowa - czyli jak połamać sobie język.
W języku greckim spotkamy wiele słów śmiesznych lub trudnych do wymówienia! Ulubionym słówkiem wielu polskich turystów, które zawsze wprowadza konsternację jest greckie κούπα – czyt. kupa! Co oznacza ono w języku greckim? KUBEK! Nie trzeba jednak szukać trudnych słówek w encyklopediach, bo znajdziemy ich kilka na przykład w menu w tawernie. Poćwicz słowo κολοκυθοκεφτεδάκια /kolokithokeftedakia/, jeśli chcesz zamówić placuszki z cukinii albo γαριδομακαρονάδα /garidomakaronada/, czyli makaron z krewetkami. A jeśli po posiłku potrzebujesz wykałaczkę, zapytaj o οδοντογλυφίς /odontoglifis/!
Grecy mają kilka łamaczy językowych, z którymi ja do dzisiaj nie mogę się zaprzyjaźnić! Nasz „Chrząszcz w brzmi w trzcinie…” czy „stół z powyłamywanymi nogami” wydają się być przy nich pestką! Grecy nazywają je „wiązaczami” językowymi ( gr. γλωσσοδέτης /glosodetis/: γλώσσα /glosa/– język, δένω /deno/– wiązać). Greckie łamacze językowe często są zlepkiem podobnych do siebie sylab, przez co trudno je zapamiętać i wymówić. Ich znaczenie nie zawsze jest logiczne a szyk zdania poprawny gramatycznie.
Poniżej przedstawiam Wam kilka popularnych greckich łamaczy językowych, które możecie spróbować wymówić! Ciekawe jak Wam pójdzie!
Ο παπάς ο παχύς έφαγε παχιά φακή. Γιατί παπά παχύ έφαγες παχιά φακή;
Czytaj: O papas o pachis efagie pachja faki. Jati papa pachi efagies pachja faki?
Tłumaczenie: Gruby kapłan zjadł grubą soczewicę. Dlaczego gruby kapłanie zjadłeś grubą soczewicę?
Ciekawostka: ο παπάς /papas/ to prawosławny kapłan, pop).
Μια πάπια, μα ποια πάπια; Μια πάπια με παπιά.
Czytaj: Mja papja, ma pja papja? Mja papja me papja.
Tłumaczenie: Jedna kaczka, ale która kaczka? Ta kaczka z kaczkami.
Ciekawostka: Tutaj ważną rolę gra też akcent, kreseczka nad samogłoską, oznacza, ze musimy zaakcentować daną sylabę.
Κούπα Κουπακόκουπα.
Czytaj: Kupa Kupakokupa.
Tłumaczenie: Kubek kubeczkowaty (?)
Μια τίγρη με τρία τιγράκια.
Czytaj: Mja tigri me trija tigrakia.
Tłumaczenie: Tygrysica z trzema tygrysiątkami.
Άσπρη πέτρα ξέξασπρη κι απ’ τον ήλιο ξεξασπρότερη.
Czytaj: Aspri petra kseksaspri ki apton iljo kseksasproteri.
Tłumaczenie: Biała skała cała biała a od słońca jeszcze bielsza.
A tutaj posłuchacie jak poprawnie wmówić niektóre z nich! Sprawdźcie czy Grecy potrafią powtórzyć łamacze bez zająknięcia!
Chcecie więcej?
Zmęczyliście się, czytając powyższe łamacze językowe? Nie? To dobrze, bo dopiero się rozkręcam! Na deser, niczym wisienkę na torcie, mam dla Was najdłuższe greckie słowo, którego autorem jest sam Arystofanes! Słowo to jest jednocześnie najdłuższym przepisem kulinarnym na posiłek składający się właściwie ze wszystkiego! Wśród składników znajdziemy ryby, owoce morza, miód, mąkę, itp! Składa się ono z 172 liter i 78 sylab.
Tak wygląda to słowo w starożytnej grece:
λοπαδοτεμαχοσελαχογαλεοκρανιολειψανοδριμυποτριμματοσιλφιολιπαρομελιτο-
κατακεχυμενοκιχλεπικοσσυφοφαττοπεριστεραλεκτρυονοπτοπιφαλλιδο-
κιγκλοπελειολαγωοσιραιοβαφητραγανοπτερυγών
Tak prezentuje się zapisane w języku nowogreckim:
γιουβετσοψαροσάλαχαγαλεοκεφαλόψωματουρσοτσιχλοπίτσουνακοκορολαγο-
στίφαδακοτσυφομελοπίπεραστραγαλοτυροπέτμεζατρυγονομυαλομύζηθρα-
ψητοκοτοπερίστερακρεμμυδοσκορδολάχαναντοματοαγγουροράπανα
A przeczytalibyśmy je:
Gjouvetsopsarosalachagaleokefalopsomaturocichlopitsu…. dobra, poddaję się!
Teraz nikt mi nie uwierzy, że język grecki jest łatwy! 😉
Udanej nauki, powodzenia!
Poznaj Magic Tours!
Więcej informacji: www.magictours.pl
