O religii słów kilka
Większość mieszkańców Grecji, bo ponad 90 procent, identyfikuje się z prawosławiem. Grecki Kościół Prawosławny odgrywa istotną rolę w kształtowaniu różnych aspektów życia codziennego w kraju. W Grecji deklaracja przynależności do Kościoła prawosławnego ma wyjątkowe znaczenie. Jest to kraj, w którym tożsamość wielu osób wciąż silnie związana jest z wiarą.
Termin „prawosławie” pochodzi od greckiego słowa „orthodoksia”, które oznacza „prawdziwa wiara”. Wiele osób zajmujących się historią religii uważa, że prawosławna forma chrześcijaństwa jest najbliższa pierwotnym, ewangelicznym zasadom tej religii. Wyznawcy prawosławia również uważają, że ich Kościół najlepiej zachowuje tradycję, będąc bezpośrednim kontynuatorem i spadkobiercą starożytnego Kościoła.
Kolebką prawosławia było Bizancjum, gdzie początkowo kształtowały się różne lokalne Kościoły wschodnie. Wkrótce jednak dominującą rolę zaczął odgrywać patriarchat w Konstantynopolu. Proces wyodrębniania się prawosławia ze starożytnego Kościoła powszechnego był długotrwały i wynikał z wielu czynników, takich jak:
- rywalizacja między biskupami Rzymu i Konstantynopola o prymat w chrześcijaństwie,
- rosnące różnice w formach życia kościelnego, np. w liturgii i prawie kościelnym,
- różnice doktrynalne, takie jak kwestia Filioque,
- na Wschodzie najwyższym autorytetem w sprawach wiary był Sobór Powszechny, podczas gdy na Zachodzie biskup Rzymu coraz bardziej zaznaczał swoją rolę, roszcząc sobie prawo do narzucania woli innym Kościołom,
Kościoły różniły się także językiem – na Wschodzie używano greki, a na Zachodzie łaciny, co sprzyjało odmiennym wpływom teologicznym. Kościół łaciński był pod dużym wpływem filozofii neoplatonistycznej, a jego nauka oddalała się od wschodniej tradycji teologicznej.
Kiedy w 1054 roku doszło do ostatecznego rozłamu w chrześcijaństwie (schizma wschodnia) i Kościół prawosławny całkowicie uniezależnił się od Rzymu, prawosławie było już wykształcone jako odrębne wyznanie pod względem doktrynalnym, kultowym i organizacyjnym. Od 588 roku patriarcha Konstantynopola nosił tytuł Patriarchy Ekumenicznego. Dzięki misjonarskiej działalności Greków, zwłaszcza w IX i X wieku, prawosławie rozprzestrzeniło się na Bułgarię, Rumunię, Serbię oraz Ruś Kijowską.
Różnice między katolicyzmem a prawosławiem
Doktryna
Prawosławie twierdzi, że Duch Święty pochodzi tylko od Ojca, w przeciwieństwie do katolickiej formuły Filioque, która mówi, że Duch Święty pochodzi od Ojca i Syna.
Prawosławie nie uznaje istnienia czyśćca.
Prawosławie nie uznaje za dogmat nauki o Niepokalanym Poczęciu i Wniebowzięciu Najświętszej Marii Panny.
Prawosławie odrzuca prymat papieża i dogmat o jego nieomylności, nie uznaje także pierwszeństwa św. Piotra nad innymi apostołami.
Liturgia i Kult
Prawosławie, podobnie jak katolickie, uznaje 7 sakramentów. Chrzest odbywa się przez trzykrotne zanurzenie w wodzie, a bierzmowanie udzielane jest przez kapłana bezpośrednio po chrzcie.
Komunia święta udzielana jest pod dwiema postaciami: chleba i wina.
- W liturgii stosowany jest obrządek bizantyński, używając języków takich jak starogrecki, staro-cerkiewno-słowiański lub języków narodowych
Liturgia charakteryzuje się dużym naciskiem na śpiew chóralny i solowy, ale nie używa się instrumentów muzycznych.
W prawosławiu praktykowany jest kult ikon i relikwii, jednak zakazane jest oddawanie czci rzeźbom, a także udzielanie odpustów.
Kult świętych, w tym szczególna czci Matki Bożej (Bogurodzicy), odgrywa istotną rolę w życiu liturgicznym.
Organizacja
Prawosławie nie uznaje centralnej władzy kościelnej i przyznaje Patriarchatowi w Konstantynopolu jedynie prymat honorowy.
Kościół prawosławny opiera się na zasadzie autokefalii, czyli niezależności Kościołów w danym kraju od zagranicznych władz duchownych.
Na czele autokefalicznych Kościołów stoją patriarchowie lub metropolici, którzy sprawują jurysdykcję w porozumieniu z synodami.
Decyzje w sprawach doktrynalnych i organizacyjnych podejmowane są na soborach.
W prawosławiu dyscyplina kościelna opiera się na kanonach soborów powszechnych oraz synodach lokalnych.
Istnieją trzy stopnie święceń kapłańskich: diakon, ksiądz i biskup. Biskupi, metropolici i patriarchowie są często wybierani spośród mnichów.
Celibat obowiązuje tylko dla mnichów i biskupów, podczas gdy zwykli kapłani mogą mieć żony, o ile małżeństwo miało miejsce przed przyjęciem święceń.
Inne cechy
W prawosławiu monastycyzm odgrywa ogromną rolę. Od samego początku chrześcijaństwa wspólnoty zakonne były miejscem dążenia do wewnętrznej doskonałości i modlitwy.
Prawosławni żegnają się trzema palcami, co symbolizuje Trójcę Świętą, a pozostałe dwa palce wskazują na Chrystusa w dwóch naturach – boskiej i ludzkiej.
- Liturgia w prawosławiu jest bogata w symbolikę i może trwać kilka godzin. Składa się z trzech części: przygotowania, liturgii katechumenów i liturgii wiernych
